Agresja u dzieci budzi niepokój rodziców. Należy mieć na uwadze fakt, że agresja jest naturalnym zachowaniem małych dzieci, które nie potrafią jeszcze wyrażać uczuć. Kiedy są złe lub sfrustrowane stają się agresywne. Agresji nie należy jednak ignorować, licząc że problem zniknie z wiekiem. Obowiązkiem rodziców jest reagowanie na agresywne zachowanie dzieci i pomoc w nauce innych sposobów radzenia sobie z negatywnymi emocjami.
Jak radzić sobie z agresywnym dzieckiem?
– Rozpoznanie przyczyn agresywnego zachowania – eskalacja agresywnych zachowań u dzieci nie bierze się znikąd. Zawsze jest jakiś powód. Dziecko, które wychowuje się w domu, w którym domownicy odnoszą się do siebie agresywnie, nie zna innych sposób postępowania. Agresja może być także reakcją na jakieś traumatyczne doświadczenie. Postaraj się jak najszybciej znaleźć przyczynę agresywnego zachowania swojego dziecka.
– Akceptacja uczuć, nie zachowań – agresja jest naturalnym ludzkim sposobem wyrażania negatywnych emocji. Każdemu z nas zdarzy się uderzyć ręka w stół lub siarczyście zakląć, dając upust złości. Zaakceptuj fakt, że Twoje dziecko ma święte prawo być złe. Kiedy widzisz, że jakaś sytuacja go zdenerwowała, podejdź do niego i patrząc mu w oczy powiedz „Wyglądasz na smutnego, co się stało?”. Pozwól dziecku werbalnie wyrazić swoje emocje. Istnieje szansa, że zwykła rozmowa nie doprowadzi do wybuchu agresji. Kiedy jednak tak się stanie, natychmiast reaguj.
– Natychmiastowa reakcja – stanowczo i spokojnie powiedz dziecku STOP! Pokaż mu, że takie zachowanie nie jest akceptowane. Przytrzymaj dziecko i powiedz: „Przestań, nie bijemy/gryziemy/kopiemy/mówimy słów, które mogą kogoś zranić”.
– Daj dziecku czas na uspokojenie się – niektóre dzieci potrzebują odosobnionego miejsca na wyciszenie się, niektóre potrzebują przytulenia. Dopiero wtedy, kiedy dziecko jest już spokojne, należy z nim porozmawiać o tym, co się stało. Podejmowanie próby rozmowy w momencie, kiedy dziecko jest rozhisteryzowane nie ma sensu, doprowadzi tylko do eskalacji jego złości.
– Rozmawiaj z dzieckiem o jego emocjach i uczuciach – „Przed chwilą byłeś na mnie bardzo zły, bo chciałeś oglądać bajkę, a ja Ci nie pozwoliłam. Myślę, że byłeś tak zły, że nie wiedziałeś co zrobić, dlatego mnie uderzyłeś. Czy mam rację?”. W ten prosty sposób pokazujemy dziecku jak należy rozmawiać o emocjach. Ten sam sposób retoryki należy stosować w przypadku maluchów, które jeszcze nie potrafią mówić. Weź dziecko na ręce lub usiądź koło niego. Patrząc mu w oczy zapytaj „Możesz mi powiedzieć co Cię tak zezłościło, że uderzyłeś Jasia?”. Wytłumacz także dziecku, że jego agresywne zachowanie względem innych, wyrządza im krzywdę „Kiedy mnie bijesz/gryziesz bardzo mnie to boli i jest mi smutno”.
– Pokaż dziecku inne sposoby na radzenie sobie z gniewem – powiedz mu, co sama robisz kiedy jesteś zła „Kiedy coś mnie bardzo mocno zdenerwuje, wtedy wychodzę z pokoju i liczę do dziesięciu”. Spróbujcie znaleźć podobne rozwiązanie. Zaproponuj dziecku, żeby np. rzuciło poduszką na łóżku, daj mu kartkę i kredki. Niech da upust negatywnym emocjom.
– Pamiętaj, że bardzo ważne jest nie tylko to co mówisz, ale także to jak mówisz. Bądź stanowczy, ale nie podnoś głosu. Jeżeli sytuacja wymknie się spod kontroli i zaczniesz krzyczeć na swoje dziecko, przeproś go potem. Przyznaj się do błędu. „Chciałam Cię przeprosić, że na Ciebie nakrzyczałam. Bardzo mi przykro z tego powodu”.
– Agresja rodzi agresję. Pamiętaj o tym. Pod żadnym pozorem nie bij dziecka w odpowiedzi na jego zachowanie. Dziecko Cię uderzyło, a Ty mu oddajesz? W ten sposób dajesz mu przyzwolenie na takie zachowanie. Mówienie mu wtedy, że nie wolno bić nie ma sensu, bo Twoje czyny przeczą Twoim słowom, pozostawiając dziecko w konsternacji.
Walka z agresywnymi zachowaniami u dziecka wymaga cierpliwości i konsekwencji. W sytuacji kiedy problem Cię przerasta i nie potrafisz pomóc swojemu dziecku, niezwłocznie udaj się po pomoc do specjalisty. Nie bagatelizuj tego problemu, bo w ten sposób możesz wyrządzić dziecku dużą krzywdę.